Ukrayna savaşı Norveç’in Arktik kasabasında bir ürperti yarattı

BARENTSBURG, Norveç: Savaş uzakta olabilir ama Ukrayna ihtilafından kaynaklanan gerilimler, Rus ve Ukraynalı kömür madencilerinin onlarca yıldır yan yana çalıştığı uzak bir Arktik kasabasında eşi görülmemiş bir soğukluğa neden oluyor.

Norveç’in Svalbard takımadalarındaki Barentsburg’da, geçmiş bir dönemin kalıntıları -Lenin’in bir büstü, Kiril alfabesiyle yazılmış ve “Hedefimiz – Komünizm” yazan bir heykel- Rusya’nın uzun süredir devam eden varlığına tanıklık ediyor.

Kasabanın nüfusu 1980’lerde 1.500 civarında zirveye ulaştı, ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra küçüldü.

Şimdi, burada yaklaşık 370 kişi yaşıyor, bunların üçte ikisi Ukraynalı – çoğu Rusça konuşan doğu Donbas bölgesinden – ve geri kalan Ruslar.

Yetkililer ve bölge sakinleri AFP’ye verdiği demeçte, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin Şubat ayında başlamasından sonra takımadalardaki atmosfer değişti.

Rus tur rehberi ve tarihçi Natalia Maksimishina, “Görüşler kesinlikle kutuplaşmış durumda,” diye itiraf ediyor.

Ancak, “Sovyetler Birliği’ndeki uzun ve zorlu tarihimizin bize öğrettiği şey, buradaki insanların siyaset konuşmayı ne zaman bırakmaları gerektiğini bildikleridir” diyor.

Bazı Ukraynalılar, Barentsburg’daki kömür madenini işleten Rus devlete ait Arktikugol Trust şirketini şaşırtıcı muhalefetle suçluyor.

Ancak Rusya’nın konsolosu Sergey Guschin, Facebook ve Telegram gibi “sosyal ağlarda elbette bazı gerilimler ve tartışmalar olduğunu” kabul etmesine rağmen, “yüzeyde görünür bir çatışma belirtisi olmadığını” söyledi.

Konsolosluk, yüksek demir parmaklıklar ve güvenlik kameralarıyla korunmakta ve mermer bir giriş, kış bahçesi ve özel yapım duvar halıları ile cömertçe dekore edilmiştir.

Görkemi, aksi halde sıkıcı kasabada göze çarpıyor.

GİDİŞ

Moskova’nın Ukrayna işgali için kullandığı terminolojiyi kullanan Guschin, öfkenin yüzeyin altında kaynamaya başladığının bir başka işareti olarak, yaklaşık 45 kişinin “operasyonun başlangıcından bu yana” Barentsburg’dan ayrıldığını kabul ediyor.

Şahıslar hakkında daha fazla ayrıntı verilmedi.

Barentsburg’dan ayrılmak kolay olmadığı için gidişler çok şey anlatıyor.

Rus bankalarına uygulanan Batı yaptırımları, madencilerin ailelerine evlerine para göndermelerini engellemekle kalmadı, uçak bileti almalarını da zorlaştırdı.

Tek havaalanı, Svalbard’ın 35 km uzaklıktaki ana şehri Longyearbyen’dedir ve burada Rusların yaptırımlar nedeniyle kullanamadığı Visa veya Mastercard olmadan geçmeniz zordur.

Barentsburg’un girişinde, kömür santrali siyah duman çıkararak kasabanın kasvetli atmosferine katkıda bulunuyor.

Norveç’e Svalbard üzerinde egemenlik veren 1920 tarihli bir antlaşma, imzacı ülkelerden gelen vatandaşların doğal kaynaklarına eşit erişimini garanti ediyor.

Rus Arktikugol Trust, 1932’den beri Isfjorden fiyortunun kıyısındaki Barentsburg’daki madeni işletiyor.

Birkaç yerli, Mayıs ayında bile hüküm süren şiddetli soğuktan korunmak için kasabanın pastel renkli binaları arasında toplanıyor.

Yerel halk bugün daha ihtiyatlı, özellikle de madenden dükkanlara ve restoranlara kadar tüm şehri yöneten devlet kontrolündeki şirket için çalıştıkları için.

Rusya, ordusunu “itibarsızlaştırmaktan” veya ordu hakkında “yanlış bilgi” yayınlamaktan suçlu bulunan herkese ağır para cezaları ve hatta hapis cezası veriyor.

“İNSANLAR SADECE KAPATIYOR”

Longyearbyen’de ağırlıklı olarak Norveçliler yaşıyor, ancak büyük bir Rus ve Ukrayna topluluğuna sahip.

Barentsburg’dan yolların olmaması nedeniyle kışın sadece helikopter veya kar arabası, yazın ise tekne ile ulaşılabilir.

Eskiden Barentsburg’da yaşayan 32 yaşındaki Ukraynalı terzi Julia Lytvynova, Arktikugol Trust’ı muhalefeti bastırmakla suçluyor.

Sonuç olarak, “insanlar sadece susar, çalışır ve hiçbir şey olmamış gibi hayatlarını yaşarlar”.

Savaş başladığından beri Barentsburg’a geri dönmedi ama bir arkadaşından Rus konsolosluğunun kapısına kendisi için savaş karşıtı bir poster asmasını istedi.

Mavi-sarı fon üzerine yazılan tabelasında, bir Rus savaş gemisinin teslim olma talebini reddettikten sonra Ukrayna sınır muhafızları tarafından kullanılan, şimdilerde ünlü, patlayıcı yüklü bir satır vardı.

Posteri beş dakikadan daha kısa bir sürede indirildi, diyor.

22 yıldır Svalbard’da yaşayan Longyearbyen belediye başkanı, 100’ü Rus ve Ukraynalı olmak üzere 50 milletten 2500 kişi arasında görülen “hiçbir zaman böyle bir anlaşmazlık yaşamadığını” söyledi.

Arild Olsen, “Havada bazı gerilimler var,” diye itiraf ediyor.

İstilaya yanıt olarak, Longyearbyen’deki çoğu tur operatörü, devlete ait şirketi karlı bir nakit ineğinden mahrum bırakarak Barentsburg’a turist götürmeyi bıraktı.

Lytvynova, “çünkü bu para Rus saldırganlığını destekliyor” hareketini destekliyor.

Bu gelir kaynağına son vererek, “Ukraynalı halkımı öldürmeye yardım etmiyorlar”.